12/05/2025
Gasteizen, 2025eko maiatzaren 12an.- Santa Maria Fundazioa Katedralak gaur goizean aurkeztu ditu katedrala espazio kultural gisa ez ezik, erlijio-zentro gisa ere bultzatzen duten eta oraindik ere publiko mota guztietara hurbilduko duten bi ekimen.
Topaketan izan dira, besteak beste, Ramiro Gonzalez Vicente, Arabako Diputatu Nagusia; Cristina Gonzalez Calvar, Enplegu, Merkataritza, Turismo eta Foru Administrazioko Foru Diputatua; eta Sergio Fernandez, Arabako ONCEko zuzendaria. Haiekin batera izan dira, halaber, Jon Lasa eta Leandro Camara, Santa Maria Fundazioko kudeatzailea eta zuzendari teknikoa, hurrenez hurren, eta Victor Sanz Yrazu diseinatzailea eta maketista.
Aurkeztutako lehen ekimena Santa Maria elizpeko argiztapen monumental funtzionala da. Barruan, hiru portada eta eskultura-multzo bat ditu, herrialdeko arte gotikoko piezarik onenetarikoak. Hiru une historiko ezberdinetako erliebeak eta irudiak ditu, XIV. mendearen hasieratik XVI. mendearen bigarren erdira bitartekoak.
Argiztapen berriaren helburua da elizpea urte osoan kultur gune garrantzitsu gisa bultzatzea. Modu horretan, horri esker, Katedraleko alde hori aberastuko da, portaden eta eskulturen gaineko argiteria xehearekin, xehetasun artistikoa hobeto ikus ahal izateko.
Enplegu, Merkataritza eta Turismo Sustapenaren eta Foru Administrazioaren Sailaren diru-laguntza jaso duen argiztapen-sistema berria hainbat motatako foku-multzoak osatzen du, eta aukera emango du argiaren intentsitatearekin, orientazioarekin eta fokuratzearekin jolasteko nahiz txandaka pizteko eta itzaltzeko, irudiak bereizita erakutsi eta nabarmentzearren.
Sistema erabat informatizatuta eta domotizatuta egongo denez, katedrala bisitatzeko modalitate bakoitzerako ikuskizun jakin bat programatu ahal izango da. Era horretan, ikuskizun horren bitartez, herritarrei erakutsi eta azaldu ahal izango zaizkie eskultura-multzoen eta espazio arkitektoniko osoaren alderdi estetikoak eta ikonografikoak nahiz historikoak, eraikuntzakoak eta arkitektonikoak.
Gainera, tableta edo antzeko batetik maneia daitekeen sistema informatiko horri esker, gidariek zuzenean esku hartu ahal izango dute bisitan, eta, modu horretan, beren azalpen-diskurtsoa garatu ahal izango dute, azpimarratu nahi den eskultura-multzoaren zatia une bakoitzean erakutsiz.
Elizpea indartzea
Argiztapen berriak Santa Maria elizpea ere indartuko du kultura-arloko ekitaldietarako leku gisa, elizpeak eta jarduerak egingo diren eremu zehatzek argiztapen orokorra izango baitute. Sistema horri esker, argiaren kalitatea eta energia-eraginkortasuna hobetuko dira, 2009an instalatutako kontsumo handiko argiztapen zaharkituaren ordez 88 LED foru jarrita.
Halaber, elizpea kultur gune gisa indartzeko, 2024an Paterninako kaperako polikromien proiekzio digitaleko ekipoak berritu ziren, 2008koak zirenak, eta “Argiaren Elizpea” ikuskizunak distira osoa izatea lortu zuten.
Katedrala ikusteko desgaitasuna duten pertsonengana hurbiltzeko maketa
Gaur aurkeztutako bigarren ekimena Santa Maria Katedralaren maketa tiflologikoa da, ikusmen-urritasuna duten pertsonek, kultura inklusibo eta berdintasunezko esperientzia batean, katedrala ukimenaren bidez ezagutu ahal izateko diseinatu eta egina. Maketa tiflologiko horien hiru ezaugarriak hiru dimentsiotakoak, solidoak eta taktikoki esanguratsuak izatea dira.
Víctor Sanz Yrazu arduratu da maketa hau egiteaz. Bi urte baino gehiago behar izan ditu, eta ONCEren aholkularitza izan du horretarako. Azken emaitza 90x91x75 zentimetroko maketa bat da. Horren helburua da, katedral bat erakusteaz gain, “Katedralaren inguruan pasealekua” eskaintzea. Besoak luzatuz maketa osoa har daiteke.
Santa Mariara egingo diren bisitetan erabili ahal izango den eredu honetan, erabilitako testurak garrantzitsuak dira, katedrala, eraikuntza-elementu askotarikoak eta alboko eraikinak bereizten baitituzte. Era berean, aipagarriak dira erabilitako koloreak, formak nabarmentzeko ahalik eta kontraste kromatiko handiena lortu nahi izategatik eta ikusmen murriztua duten pertsonekin bereizteko aukera emateagatik.
Nabarmendu behar da, halaber, gidarien laguntza izango dela uneoro, maketa azaltzeko nahiz sor daitezkeen zalantzak argitzeko.
Elizpeko argiztapen berria eta ikusteko desgaitasuna duten pertsonentzako maketa ekimenekin batera, gogora ekarri behar dira estalkia zaharberritzeko obrak eta balkoi begiratoki berria, duela gutxi amaituak. Azken hori mugikortasun urriko pertsonentzat irisgarria da, eta aukera emango du gangen goiko aldea eta erdiko nabearen estalpeko espazioa ikusteko. Proiektu horiek jada amaituta, Santa Maria Katedralak izaera kulturala eta espazio irisgarria are gehiago bultzatzen ditu.
